Dorota Turska Implicit personality theories (IPTs) and the dispositionism of teachers with varied teaching experience

Abstrakt

W dotychczasowych badaniach, dotyczących roli ukrytych teorii osobowości (IPTs) w edukacji, zasadniczo przyjmuje się – jako przedmiotową – perspektywę ucznia. W artykule przyjęto perspektywę nauczyciela, który ma większe – niż uczeń – możliwości nadawania znaczenia sytuacjom społecznym, zachodzącym w klasie szkolnej. Podjęto próbę szczegółowego określenia obrazu zależności pomiędzy IPTs a dyspozycjonizmem nauczycieli o zróżnicowanym stażu. Badania składały się z trzech etapów: pomiar IPTs (etap 1), pomiar dyspozycjonizmu jako przekonania o transsytuacyjnej spójności zachowań (etap 2), pomiar dyspozycjonizmu jako przekonania, że można przewidzieć zachowanie w konkretnej sytuacji na podstawie znajomości odpowiedniej cechy (etap 3). Uzyskane rezultaty informują, że: IPTs oferują mocne wyjaśnienie dyspozycjonizmu nauczycieli w obu jego przejawach (silny efekt główny IPTs). Uzyskano także – słabszy – efekt główny stażu. Wystąpił ponadto efekt interakcji obu zmiennych: IPTs X staż. Ukazano edukacyjne implikacje wyników badań.

Słowa kluczowe: ukryte teorie osobowości (IPTs), dyspozycjonizm, nauczyciel, staż zawodowy