Weronika D. Trzmielewska, Paweł Brzóska Experimentally manipulated agentic self-perceptions

Abstrakt

Model Sprawcy–Biorcy przedstawia pozycję sprawcy i biorcy jako dwie fundamentalne perspektywy w postrzeganiu społecznym. Celem badania było sprawdzenie, czy użyta eksperymentalna manipulacja wpłynie na perspektywę sprawcy i biorcy (oraz orientację sprawczą i wspólnotową), obie zmienne mierzone poprzez kwestionariusze oraz pytania kontrolne. W warunku aktywizacji perspektywy sprawcy (N = 29) badani pompowali gumowy fotel i przypominali sobie sytuację, w której byli sprawcami działania. Uczestnicy w warunku aktywizacji perspektywy biorcy (N = 29) siedzieli na gumowym fotelu, skupiając uwagę na docierających do nich bodźców oraz przypominali sobie sytuację, w której byli odbiorcami czyjegoś działania. W warunku kontrolnym (N = 32) badani wyłącznie siedzieli. Następnie wszyscy badani wypełnili kwestionariusz przyjmowania perspektywy sprawcy i biorcy oraz skalę orientacji sprawczej i wspólnotowej. W dwóch warunkach eksperymentalnych uczestnicy uzupełniali także kilka pytań kontrolnych. Perspektywa sprawcy oraz orientacja sprawcza wzrosła u badanych w warunku aktywizacji perspektywy sprawcy w porównaniu do dwóch pozostałych warunków. Nie zaobserwowano różnic międzygrupowych w przyjmowanej perspektywie biorcy oraz orientacji wspólnotowej. Omówiono implikacje aktywacji sprawczego spostrzegania siebie.

Słowa kluczowe: model sprawcy–biorcy, orientacja sprawcza i wspólnotowa, manipulacja eksperymentalna