Anna Paszkowska-Rogacz Co dzieci w wieku szkolnym wiedzą o wyborze kariery zawodowej? – wyniki badań własnych

Abstrakt

Artykuł prezentuje model dziecięcych koncepcji dotyczących dwóch kluczowych procesów rozwoju kariery – wyboru kariery i zdobywania zatrudnienia, skonstruowany przez Howard i Walsh na podstawie badań rozwojowych i teorii dotyczącej rozumienia przez dzieci zjawisk pokrewnych, takich jak choroby, przemoc i pochodzenie etniczne. Model wyodrębnia sześć poziomów rozumowania dzieci na temat kariery i zatrudnienia – od myślenia magicznego i opartego na skojarzeniach poprzez metodę sekwencyjną aż po rozumowanie, które obejmuje dynamiczną interakcję wpływów na poziomie indywidualnym, relacyjnym i systemowym. Model wykorzystano w eksploracyjnych badaniach własnych, których celem było wyodrębnienie dominujących wśród dzieci w wieku szkolnym poziomów rozumowania w odniesieniu do kariery oraz weryfikacja związku rodzaju wyborów zawodowych z płcią badanych. W badaniach uczestniczyło 49 dzieci w wieku szkolnym od 6 do 13 lat (27 dziewczynek i 22chłopców) uczęszczających do szkół wielkomiejskich. Dane zebrano za pomocą ustrukturalizowanego wywiadu składającego się z ośmiu pytań – pytania wprowadzającego, trzech pytań dotyczących sposobu, w jaki ludzie dokonują wyborów zawodowych i zdobywają pracę, oraz czterech pytań dotyczących preferencji zawodowych badanego dziecka. Treść wypowiedzi była rejestrowana i oceniana przez dwóch przeszkolonych sędziów. Wyniki wykazały, że w badanej grupie pojawiło się pięć z sześciu poziomów rozumowania z wyraźną przewagą rozumowania sekwencyjnego i jego podkategorii – działań zewnętrznych. Analiza wypowiedzi wykazała również związek wyborów zawodowych ze stereotypami płci. Artykuł zawiera rekomendacje dotyczące interwencji psychologicznych ukierunkowanych na poszczególne etapy rozwoju wiedzy dzieci szkolnych na temat pracy i zatrudnienia.

Słowa kluczowe: rozwój, dziecko, rozumienie, wybór kariery, praca