Krzysztof Horoszkiewicz, Karolina Horoszkiewicz Trafność i rzetelność inwentarza TIPI-PL w komputerowej wersji systemu SDP na przykładzie badań kierowców

Abstrakt

Celem artykułu jest ocena trafności i rzetelności polskiej adaptacji testu TIPI-PL w komputerowej wersji systemowej zwanej w skrócie SDP, w kontekście możliwości i zakresu jego stosowania w diagnozie psychologicznej kierowców. Inwentarz TIPI składa się zaledwie z 10 twierdzeń obejmujących 5 czynników „Wielkiej Piątki” i charakteryzuje się zadowalającą rzetelnością i trafnością rekomendowaną w badaniach naukowych.

Za pomocą tego kwestionariusza zbadano 414 osób kierujących pojazdami (371 mężczyzn i 43 kobiety), które uczestniczyły w profilaktycznych badaniach psychologicznych w związku z kierowaniem pojazdem samochodowym w pracy. Wykazano, że kobiety cechowały się większą ugodowością, sumiennością i otwartością w porównaniu z badanymi mężczyznami. Porównano siłę powiązań pomiędzy czynnikami TIPI a miarami podobnych konstruktów oraz dowiedziono satysfakcjonującej trafności i rzetelności poszczególnych podskal. Współczynniki rzetelności tych podskal były często podobne do tych, które opisywane są w naukowej literaturze, choć najbardziej korzystne okazały się dla stabilności emocjonalnej.

Z badań wynika, że stosowanie tej metody wraz z innymi zadaniami testowymi zwiększa trafność i rzetelność otrzymanych rezultatów. Ograniczanie analizy badanego obszaru wyłącznie do wyników jednego testu zarówno w wersji SDP, jak i wersji „papierowej” mogłoby nie tylko okazać się mylące i niedokładne, ale przede wszystkim obarczone dużym ryzykiem błędów interpretacyjnych.

Słowa kluczowe: osobowość, TIPI, badania kierowców, psychologia transportu