Lidia Cierpiałkowska, Jarosław Kaczmarek Organizacja osobowości borderline a mentalizacja aktywowana przez bodźce społeczne

Abstrakt

Zdolność do mentalizacji osób o różnym poziomie organizacji osobowości według O. Kernberga (1994) jest istotną właściwością wyjaśniającą ich trudności w relacjach społecznych oraz problemy w regulacji emocji. Celem badań była próba odpowiedzi na dwa pytania: czy występują związki między poziomem organizacji osobowości a zdolnością do mentalizowania aktywowaną pod wpływem bodźców społecznych oraz jakie aspekty osobowości: rozproszenie tożsamości, prymitywne mechanizmy obronne, trudności w testowaniu rzeczywistości oraz lęk przed fuzją wyjaśniają aktywowanie się trybów mentalizacyjnych i prementalizacyjnych. Poziom organizacji osobowości zmierzono Kwestionariuszem Osobowości Borderline (Borderline  Personality  Inventory, BPI) F. Leichsenringa (1999; w polskiej adaptacji Soroko, Cierpiałkowska, Kleka, 2022), natomiast zdolność do mentalizowania Skalą Stanów Mentalnych (Mental States Task, MST) G. Beaulieu-Pelletiera i współpracowników (2013; w polskiej adaptacji Kwiecień, 2011) z zastosowaniem tablicy Testu Apercepcji Tematycznej – 3CHM. Zbadano 212 osób – 148 kobiet i 64mężczyzn. Na podstawie wyników Kwestionariusza Osobowości Borderline (20 i więcej pkt w BPI) wyodrębniono 65 osób o organizacji osobowości borderline, pozostałe osoby, które uzyskały 19 i mniej pkt, zakwalifikowano do grupy organizacji osobowości zintegrowanej wyżej niż borderline. Wystąpiły istotne związki między różnymi aspektami poziomu organizacji osobowości a stylem mentalizowania. Okazało się, że osoby o organizacji osobowości borderline pod wpływem bodźców społecznych aktywują częściej tryby prementalizacyjne niż mentalizacyjne. Predyktorami ogólnego stylu mentalizowania, stylu refleksyjnego i prementalizacyjnego okazały się dwa aspekty patologii organizacji borderline – prymitywne mechanizmy obronne i lęk przed fuzją w relacjach społecznych.

Słowa kluczowe: organizacja osobowości borderline, zdolność do mentalizacji