Mikołaj Buczel, Adam Siwiak, Malwina Szpitalak Efekt przedłużonego wpływu dezinformacji. Teorie, metody badania i wyznaczniki wielkości

Abstrakt

Efekt przedłużonego wpływu dezinformacji (continued influence effect, CIE) jest zjawiskiem polegającym na tym, że pewna informacja, mimo że została wycofana i skorygowana, nadal ma wpływ na rozumowanie, wnioskowanie i decyzje. Praktycznym przykładem takiego zjawiska jest szeroko rozpowszechniony mit o tym, że szczepionki powodują występowanie wśród dzieci autyzmu – w związku z tym badania nad CIE mają duże znaczenie z perspektywy praktycznej, ponieważ umożliwiają wgląd w psychologiczne mechanizmy ulegania i rozprzestrzeniania dezinformacji. Celem artykułu jest przedstawienie badań nad efektem przedłużonego wpływu. Omówiono zarówno eksperymentalne metody badania, jak i przedstawiono teorie opisujące poznawcze mechanizmy ulegania dezinformacji. Przytoczono także najważniejsze odkrycia w tej dziedzinie, włączając w to indywidualne i proceduralne wyznaczniki wielkości ulegania dezinformacji oraz techniki zwiększające skuteczność korekt.

Słowa kluczowe: dezinformacja, efekt przedłużonego wpływu, modele mentalne, selektywne wydobywanie, wyznaczniki wielkości ulegania dezinformacji