Tomasz Prusiński, Bartosz Pilitowski Uczciwość postępowania sądowego. Wpływ sprawiedliwości proceduralnej na satysfakcję z życia i psychologiczny dobrostan uczestników postępowań sądowych

Abstrakt

Badania naukowe poświęcone uczciwości instytucjonalnej tylko sporadycznie nastawione są na weryfikację hipotez dotyczących sprawiedliwości proceduralnej jako egzogennego czynnika warunkującego zdrowie psychiczne jednostki. Celem badań empirycznych, których rezultaty zostały zaprezentowane w tym artykule, było sprawdzenie wielkości wpływu sprawiedliwości proceduralnej na dobrostan jednostki. Dokonano tego w obszarze wymiaru sprawiedliwości jako ważnej instytucji realokującej zasoby i obciążenia społeczne. Badania dotyczyły procesu sądowego. Sprawdzono, czy subiektywne poczucie sprawiedliwości procesowej doświadczane w kontakcie z instytucją sądu może uczynić ludzkie życie bardziej produktywnym, satysfakcjonującym i przyjemnym, to znaczy czy może prowadzić do dobrostanu, a także pomóc w jego utrzymaniu i zwiększeniu. Badanie miało charakter ilościowy i opierało się na pomiarach kwestionariuszowych. Próbę badawczą stanowiło 115 osób, powodów i pozwanych, klientów sądów w sprawach cywilnych. Przedstawiona analiza wypełnia lukę w aktualnej wiedzy. Wyniki uzyskane za pomocą układu równań strukturalnych (SEM) wskazały, że wyniesione z kontaktu z sędzią poczucie uczciwości procesu pozytywnie determinuje nie tylko krótkotrwałe zadowolenie z życia czy doświadczanie pozytywnego afektu, ale również dobrostan traktowany bardziej holistycznie. Ujawniono także, że bieżąca satysfakcja z życia może wzmacniać efekt między sprawiedliwością a dobrostanem psychicznym.

Słowa kluczowe: sprawiedliwość proceduralna, dobrostan psychologiczny, satysfakcja z życia, wymiar sprawiedliwości, sprawy cywilne