Katarzyna Lubiewska, Karolina Głogowska Zastosowanie analizy równoważności pomiarowej w badaniach psychologicznych

Abstrakt

Analiza równoważności pomiarowej staje się powoli lecz konsekwentnie standardem analiz ilościowych w badaniach psychologicznych. Jej celem jest sprawdzenie czy stosowane przez badacza narzędzie pomiarowe (np. skala) ma takie same właściwości pomiarowe w analizowanych przez niego grupach (np. zróżnicowanych w zakresie wieku, kultury czy formy badania). Wykazanie na wstępnym etapie analiz określonego poziomu równoważności pomiarowej uprawnia do dalszego testowania głównych hipotez badawczych dotyczących związków pomiędzy zmiennymi lub różnic średnich badanych konstruktów. W artykule dokonujemy przeglądu strategii i problemów związanych z analizą równoważności pomiarowej celem szerszego przybliżenia metody polskim badaczom. Najpierw opisujemy poziomy równoważności pomiarowej oraz kryteria decyzyjne związane z jej potwierdzeniem. Przedstawiamy również strategie radzenia sobie z brakiem równoważności wskazując na metody bayesowskie. W końcu, prezentujemy przykład przeprowadzenia analiz krok po kroku przy użyciu pakietu ‘lavaan’ środowiska R. Podsumowując, poddajemy refleksji znaczenie tego rodzaju analiz dla badań psychologicznych. Postulujemy przy tym, że analiza równoważności pomiarowej nie ogranicza badaczy, a raczej zwiększa precyzję wnioskowania w badaniach psychologicznych.

Słowa kluczowe: równoważność pomiarowa, psychometria, badania międzykulturowe, psychologia porównawcza