Elisa Delvecchio, Adriana Lis, Hanna Liberska, Jian-Bin Li The level of self-esteem among Polish adolescents in a cross-cultural context

Abstrakt

Poziom samooceny odnosi się do ogólnego poczucia wartości jako osoby. W literaturze podkreśla się, że niska samoocena w okresie adolescencji jest czynnikiem ryzyka i prowadzi do negatywnych skutków w funkcjonowaniu w ważnych dziedzinach życia. Badania dowodzą także, że ludzie w różnych kulturach (np. kolektywistycznej vs. indywidualistycznej) mogą odmiennie postrzegać i oceniać siebie ze względu na konstrukcję ja (self).

Polska jest krajem, którego kultura charakteryzowała się kolektywizmem, ale w ostatnim czasie podlega procesom transformacji społecznej i ekonomicznej, które przesuwają kulturę polską bliżej państw o orientacji indywidualistycznej.

W referowanym studium zbadano poziom globalny samooceny młodzieży w Polsce oraz dwie dymensje samooceny (self-liking i self-competence) w perspektywie międzykulturowej, porównując wyniki uzyskane w Polsce – aktualnie podlegającej transformacji – z krajem indywidualistycznym (Włochy) i z krajem kolektywistycznym (Chiny). W badaniach młodzieży polskiej, włoskiej i chińskiej wykorzystano Skalę Samooceny Rosenberga (RSES).

Wynik badań pokazały, że: (1) młodzież polska uzyskuje niższe wyniki zarówno w globalnej samoocenie, jak i ocenie własnych kompetencji niż rówieśnicy w Chinach i we Włoszech; (2) płeć nie wywiera znaczącego wpływu ani na globalną samoocenę, ani na jej dwie dymensje; (3) występują znaczące interakcje między płcią a samooceną globalną i dwoma dymensjami samooceny, a mianowicie chłopcy z próby włoskiej uzyskują wyższy poziom samooceny globalnej, self-likingi self-competence niż dziewczęta z tej samej próby, a chłopcy z próby polskiej przejawiają niższy poziom self-likingniż dziewczęta z próby polskiej. Rezultaty badań wskazują, że samoocena u młodzieży polskiej pozostaje pod wpływem kultury, którego nie można ograniczać tylko do wymiaru indywidualizm-kolektywizm. Implikacje tego wyniku są omawiane w artykule.

Słowa kluczowe: samoocena, self-liking, self-competence, adolescencja, kontekst międzykulturowy