Błażej Smykowski, Paweł Kleka Skala Spontaniczność-Reaktywność (S-RS): podstawowe założenia i badania

Abstrakt

Celem artykułu jest prezentacja efektu prac nad Skalą Spontaniczność-Reaktywność (S-RS). Służy ona ocenie zakresu, w jakim dzieci w wieku przedszkolnym i młodszym szkolnym gotowe są do nauki pod kierunkiem nauczyciela. Wzrost poziomu reaktywności dziecka i spadek jego spontaniczności traktowany jest jako wskaźnik tej gotowości. W toku prac nad Skalą okazało się, że jej pozycje grupują się wokół dwóch nieortogonalnych czynników: poziomu uspołecznienia woli oraz poziomu operowania w polu uwagi. Analizy teoretyczne i psychometryczne potwierdziły zarówno trafność, jak i rzetelność narzędzia.

Trafność została oszacowana na podstawie analizy konfirmacyjnej z dobrymi parametrami dopasowania modelu do danych (CFI = 0,932; TLI = 0,920; RMSEA = 0,074 [0,069-0,079]; SRMR = 0,054; AGFI = 0,894) oraz na podstawie relacji ze zmiennymi kontekstowymi (dodatnia korelacja z wiekiem r= 0,47, p< 0,001; wyższe wyniki dziewczynek: F(1, 917) = 34,51, p < 0,001). Rzetelność mierzona za pomocą współczynnika Cronbacha także osiągnęła zadowalający poziom: dla całej skali α= 0,92 [0,91-0,94], dla podskal odpowiednio 0,86 oraz 0,92.

Narzędzie pozwala diagnozować dzieci w wieku starszym niż w badanej grupie 6 lat ze względu na brak efektu sufitowego – średnie wyniki najstarszych badanych dzieci plasowały się na poziomie 75% skali.

W opiniach nauczycieli i wychowawców Skala zyskała uznanie jako prosta do zastosowania i łatwa w interpretacji wyników.

Słowa kluczowe: spontaniczność, reaktywność, nauka pod kierunkiem nauczyciela, właściwości psychometryczne