Nina Ogińska-Bulik, Mariusz Cieślak Temperament i kompetencje społeczne a osobowy wzrost u nastolatków, którzy doświadczyli krytycznych wydarzeń życiowych

Abstrakt

Celem podjętych badań było ustalenie związku między wymiarami temperamentu i kompetencjami społecznymi a poziomem osobowego wzrostu u nastolatków, którzy doświadczyli krytycznych wydarzeń życiowych. Spośród objętych badaniami 110 adolescentów w wieku 16 lat, 86 (78,2%) przyznało się, że doświadczyło krytycznego wydarzenia życiowego. Grupa ta obejmowała 42 chłopców i 44 dziewczęta. W badaniach zastosowano Kwestionariusz Osobowego Wzrostu - służący do oceny pozytywnych zmian po doświadczonym krytycznym zdarzeniu życiowym, Kwestionariusz Temperamentu oraz Kwestionariusz Kompetencji Społecznych. Uzyskane wyniki badań wskazały na istotne choć słabe - dodatnie korelacje aktywności i żwawości oraz ujemne reaktywności emocjonalnej z nasileniem osobowego wzrostu. Żaden z czynników wchodzących w skład kompetencji społecznych nie okazał się istotnie powiązany z występowaniem pozytywnych zmian wynikających z doświadczonego krytycznego wydarzenia. Predykcyjną rolę dla osobowego wzrostu pełnił tylko jeden z analizowanych wymiarów temperamentu, tj. aktywność. Przeprowadzona analiza mediacji nie potwierdziła pośredniczącej roli kompetencji społecznych w relacji między temperamentem a osobowym wzrostem. Uzyskane wyniki sugerują, że uwarunkowany genetycznie temperament pełni ważniejszą rolę w procesie pojawiania się pozytywnych zmian potraumatycznych niż kształtowane w ciągu życia kompetencje społeczne.  

Słowa kluczowe: osobowy wzrost, temperament, kompetencje społeczne, nastolatki, krytyczne wydarzenia życiowe